Cộng hòa Síp
– ở
châu Âu (xanh nhạt & xám đậm)
– trong
EU (xanh nhạt)
Síp (
tiếng Hy Lạp: Κύπρος, chuyển tự Kýpros IPA:
[ˈcipros];
tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: Kıbrıs IPA:
[ˈkɯbɾɯs]), gọi chính thức là nước
Cộng hoà Síp, là một đảo quốc tại phần phía đông của
Địa Trung Hải, và là đảo có diện tích và dân số lớn thứ ba tại trong biển này. Síp nằm về phía nam của
Thổ Nhĩ Kỳ, phía tây của
Syria và
Liban.Theo khảo cổ học thì con người có hoạt động đầu tiên trên đảo từ khoảng thiên niên kỷ 10 TCN và đảo có một số giếng nước vào hàng cổ nhất thế giới.
[4] Người Hy Lạp Mycenae đến định cư tại đảo vào thiên niên kỷ 2 TCN. Do có vị trí chiến lược, sau đó đảo bị một vài thế lực lớn chiếm đóng, như các đế quốc của người
Assyria,
Ai Cập và
Ba Tư, đến năm 333 TCN thì về tay
Alexandros Đại đế. Các thế lực kế tiếp cai trị đảo là
Ai Cập Ptolemaios,
La Mã và
Đông La Mã, các
khalifah của
người Ả Rập, vương triều Lusignan gốc Pháp và
Cộng hòa Venezia, sau đó là ba thế kỷ
Ottoman cai trị từ 1571 đến 1878 (về pháp lý thì đến 1914).
[5]Síp nằm dưới quyền quản lý của
Anh vào năm 1878 và chính thức bị
Anh thôn tính vào năm 1914. Sau bạo lực dân tộc chủ nghĩa trong thập niên 1950, Síp được trao độc lập vào năm 1960.
[6] Năm 1963, bạo lực giữa hai cộng đồng gốc Hy Lạp và gốc Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu
[7] và kết thúc đại diện của cộng đồng gốc Thổ Nhĩ Kỳ trong chính phủ. Ngày 15 tháng 7 năm 1974, các phần tử dân tộc chủ nghĩa gốc Hy Lạp tiến hành đảo chính
[8][9] trong nỗ lực nhằm hợp nhất đảo vào Hy Lạp. Động thái này dẫn tới Thổ Nhĩ Kỳ xâm chiếm Síp vào ngày 20 tháng 7,
[10] chiếm được lãnh thổ nay là Bắc Síp. Ước tính có trên 150.000 người Síp gốc Hy Lạp
[11][12] và 50.000 người Síp gốc Thổ Nhĩ Kỳ phải chuyển chỗ ở.
[13] Một
nhà nước ly khai của người Síp gốc Thổ Nhĩ Kỳ được thành lập vào năm 1983, động thái này bị cộng đồng quốc tế chỉ trích, và
Thổ Nhĩ Kỳ là quốc gia duy nhất công nhận nhà nước mới. Tranh chấp vẫn diễn ra cho đến nay.
Cộng hoà Ireland có chuyển quyền pháp lý trên toàn bộ đảo, ngoại trừ các khu vực căn cứ chủ quyền
Akrotiri và Dhekelia, chúng vẫn thuộc Anh theo các hiệp định về độc lập. Tuy nhiên, Cộng hoà Síp trên thực tế bị phân thành hai phần chính: Khu vực nằm dưới quyền quản lý hữu hiệu của Cộng hoà nằm về phía nam và phía tây chiếm 59% diện tích đảo; còn phía bắc đảo
[14] do Cộng hoà Thổ Nhĩ Kỳ Bắc Síp quản lý chiếm 36% diện tích đảo. Gần 4% diện tích đảo thuộc vùng đệm Liên Hiệp Quốc. Cộng đồng quốc tế nhìn nhận phần phía bắc của đảo là lãnh thổ của Cộng hoà Síp bị lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ chiếm đóng.Síp là một địa điểm du lịch lớn tại Địa Trung Hải.
[15] Síp có nền kinh tế tiên tiến,
[16] thu nhập cao và có
chỉ số phát triển con người rất cao.
[17][18] Cộng hoà Síp là một thành viên của
Thịnh vượng chung từ năm 1961 và là một thành viên sáng lập của
Phong trào không liên kết song rời khỏi phong trào khi gia nhập
Liên minh châu Âu vào năm 2004.
[19] Năm 2008, Cộng hoà Síp gia nhập
khu vực đồng euro.